نگاهی به رساله ساز و پیرایه شاهان پرمایه اثر بابا افضل کاشانی

نویسندگان

دکتر حسن اکبری بیرق

hasan akbari beiragh

چکیده

مقوله سیاست، همواره از مسائل مورد اهتمام اندیشه وران ایرانی بوده است و سابقه آن به پیش از اسلام می رسد. هم فیلسوفان و هم سیاستمداران و ادیبان، هر کدام به گونه ای به این موضوع پرداخته اند. رساله های فلسفی و سیرالملوک یا سیاست نامه های فراوانی به قلم نویسندگان بزرگی از ایران بر جای مانده است که هرکدام نشانگر طرز تلقی خواص و عوام از مقوله سیاست و حکومت در دوره های مختلف تاریخ ایران زمین می باشد. آثار گران سنگی که از فارابی، ابوالحسن عامری، خواجه نظام الملک و خواجه نصیر طوسی و حتی سعدی شیرازی بر جای مانده، نشانگر توجه جدی اهل فکر به این مسئله بوده است. یکی دیگر از نویسندگانی که به این مهم همت گماشته، افضل الدین محمد بن حسن مرقی کاشانی، حکیم، عارف و شاعر ایرانی نیمه دوم سده ششم و نیمه نخست سده هفتم هجری، و مشهور به بابا افضل است. او از دانشوران تأثیر گذار در ایران و جهان اسلام است که تنوع آثار و گوناگونی زمینه های اندیشه او برجستگی خاصی به وی بخشیده است. بابا افضل در اقسام مختلف حکمت و ادب و تصوف، قلم زده است. از دیگر عرصه هایی که بدان پرداخته، فلسفه سیاسی است. رساله ساز و پیرایه شاهان پرمایه، مهم ترین اثر او در این حوزه می باشد. افضل الدین در این تصنیف مختصر، اهم مسائل مطروح در دانش سیاست زمانه خود را با نثری شیوا به فارسی نوشته است. این رساله از آن نظر حائز اهمیت بسیار است که علاوه بر سادگی و استحکام بیان، به نوعی نماینده سنت اندیشه سیاسی در ایران پس از اسلام در زمان خود می باشد. مقاله حاضر در صدد آن است که با مروری مختصر در آثار سیاسی پیش از بابا افضل در حوزه تمدن ایرانی ـ اسلامی، جایگاه رساله ساز و پیرایه شاهان پرمایه را در این عرصه، همچنین تبیین و میزان اثرپذیری آن را از پیشینیان، به ویژه خواجه نظام المک طوسی، بررسی نماید. نکته دیگری که در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است، دیدگاه خاص بابا افضل درباره سیاست و حکومت داری در زمانه خود می باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

صدرا و بابا افضل کاشانی

تأثیر و تأثر در میان در میان اندیشمندان، امری طبیعی و مستحسن است. هر متفکری بی‌گمان ساختار و محتوای اندیشه خود را تا حدود زیادی مرهون اندیشمندان پیش از خود است و بدین منوال با میراث خود در بافت اندیشه آیندگان دارای تأثیر. گاهی نوشته‌ای خاص چنان در بزرگی تأثیر می‌گذارد که خواسته یا ناخواسته در قالب‌بندی فصول اثر یا آثار او خود را به روشنی نشان می‌دهد و ممکن است شدت تأثیر به حدی باشد که در مقایسه...

متن کامل

گذر و نظری سبک‌شناختی در نوشته‌های بابا افضل کاشانی

بابا افضل از حکیمان، نویسندگان و شاعران بزرگ نیمه دوم سده ششم و آغاز سده هفتم است. روزگاری که از یک‌سو بیشتر دانشمندان نوشته‌های خویش را به عربی می‌نوشتند و از دیگر سو، نثر فارسی به تکلف و تصنع بسیار دچار شده بود. در چنین روزگاری بابا افضل تقریباً همه آثار خویش را به زبان فارسی شیوا و رسایی نوشت که نه سره‌گرا بود و نه عربی‌گرا و نه مصنوع و متکلف، و از این راه به زبان فارسی خدمت بزرگی کرد. بسامد ...

متن کامل

مطالعه تطبیقی اندیشه‌های سیاسی بابا افضل کاشانی و شیخ ابوالحسن عامری

افضل‌الدین کاشانی در زمره متفکرانی است که با جودت ذهن و ذوق سرشار خود توانسته است به قدر مقدور از مجاهدت‌های فکری پیشینیان خود بهره‌مند گردد. او که در انواع فنون حکمت، فلسفه، کلام و ادبیات ایرانی، اسلامی وارد شده و جامعیتی کسب کرده بود، نمونه‌ای است اعلی از اندیشمندان سنت حکمت اسلامی. صرف نظر از جنبه‌های مختلف آثار و افکار این اندیشه‌ور بزرگ، می‌توان به نقش او در استمرار فکر سیاسی در میان متفکر...

متن کامل

صدرا و بابا افضل کاشانی

تأثیر و تأثر در میان در میان اندیشمندان، امری طبیعی و مستحسن است. هر متفکری بی گمان ساختار و محتوای اندیشه خود را تا حدود زیادی مرهون اندیشمندان پیش از خود است و بدین منوال با میراث خود در بافت اندیشه آیندگان دارای تأثیر. گاهی نوشته ای خاص چنان در بزرگی تأثیر می گذارد که خواسته یا ناخواسته در قالب بندی فصول اثر یا آثار او خود را به روشنی نشان می دهد و ممکن است شدت تأثیر به حدی باشد که در مقایسه...

متن کامل

رویکرد بابا افضل کاشانی به برخی از مهم‌ترین مسائل فلسفی

محمد ابن حسن کاشانی، معروف به بابا افضل از فلاسفه و حکمای بزرگ ایران و دارای بدایعی در حکمت و عرفان است. وی، نظریات خود را درباره مسائل مهم فلسفی به شیوه‌ای بدیع ابراز می‌کرد و مسائلی همچون معنای ابداع، مباحث مربوط به زمان، دهر، ازل و ابد، ضروری، معلوم و مجهول، استدلال، عناصر اربعه، اتحاد، و... را با بیانی شیوا و مستقل از بیان سنتی فلاسفه پیشین، در مجموعه‌ای از رسائل باارزش و فلسفی به منزله میر...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
نشریه کاشان شناخت

جلد ۲۰۰۹، شماره ۷، صفحات ۹۱-۱۱۱

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023